Wie zijn Spanjaarden? Hoe zijn ze in de omgang? Laten we eens een eerlijk en open oordeel scheppen over het Spaanse volk, in de hoop dat ze me zullen vergeven en dit eigenlijk niet lezen.
Een typische Spanjaard is hoffelijk, trots, enthousiast, ongedisciplineerd, traag, temperamentvol, onafhankelijk, gezelschapsdieren, lawaaierig, eerlijk, nobel, individualistisch, luidruchtig, jaloers, bezitterig, kleurrijk, hartstochtelijk, spontaan, sympathiek, houden van plezier, creatief, gezellig, demonstratief, irritant, gul, vrolijk, beleefd, onbetrouwbaar, rechtvaardig, optimistisch, onstuimig, flamboyant, eigenzinnig, opvliegend, arrogant, elegant, onverantwoordelijk, een liefhebber, aanhangers, tegenstrijdig, een anarchist, informeel, eigenwijs, corrupt, vreemd, frustrerend, vulgair, welbespraakt, behulpzaam, vriendelijk, gevoelig, traditioneel, onbeschoft, humoristisch, vurig, warm, chauvinistisch, bureaucratisch, waardig, vriendelijk, loyaal, extravert, tolerant, macho, zuinig, zelf-bezeten, ongegeneerd, hanig, partijdig, liefhebber van schandalen, articuleren, een bon viveur, inefficiënt, conservatief, nachtelijk, gastvrij, levendig, verstedelijkt, lui, zelfverzekerd, verfijnd, politiek, knap, chaotisch en een voetbal fanaat.
Je hebt misschien gemerkt dat de bovenstaande lijst 'een aantal' tegenstrijdigheden bevatten (net zoals het leven in Spanje), wat niet verwonderlijk is, want er is niet zoiets als een typische Spanjaard. Afgezien van de verschillen in karakter tussen de inwoners van verschillende regio's, zoals Andalusië, Baskenland, Catalonië, Galicië en Madrid, heeft de bevolking ook een potpourri van buitenlanders uit alle hoeken van de wereld. Zelfs in uiterlijk komen Spanjaarden steeds minder overeen met het cliché beeld van de kleine, donkere huid en donker haar, omdat de inheemse bevolking nu ook blondines, brunettes en roodharigen heeft.
Hoewel het lang niet zo gemerkt of gedefinieerd kan worden als het Britse of Franse klasse systeem, heeft ook Spanje een complex klasse systeem. De bovenste laag van Spaanse aristocraten zijn de 400 groten, die gevolgd worden op een respectabele afstand door talloze kleine edelen, die allen de neiging hebben om op zichzelf te blijven. De volgende in de rangorde zijn de middenklasse professionals, de lagere middenklasse bedienden, de blauw gekleurde arbeidersklasse en de boeren onderklasse.
Deze worden gevolgd door diverse buitenlanders, een paar van wie zijn geheven tot de status 'gerespecteerde' Spanjaarden (meestal na een verblijf van ongeveer 100 jaar). De onderste laag, onder de dronken toeristen zijn de zigeuners (Gitanos), de echte Spaanse aristocraten. Zigeuners worden door veel Spanjaarden als als melaatsen behandeld (behalve bij flamenco dansen word of bij stierengevechten) en ze zijn zelfs minder geliefd als buren dan Marokkanen.
Spanjaarden zijn vaak neerbuigend over hun landgenoten uit andere regio's. Niemand begrijpt de Basken en hun taal met een tong-twister, de Galiciërs worden meer gezien als Portugees dan Spaans, en de Andalusiërs worden geminacht als achterlijk boeren. Echter, de meeste verschillen liggen tussen de steden Madrid en Barcelona, waar inwoners over alles zeuren, over economie, sport, geschiedenis, politiek, cultuur en taal. Catalanen betogen dat Madrilenen half Afrikaans zijn, waarop zij antwoorden dat het beter is dan voor de helft Frans te zijn. Hoewel ze trots zijn op hun regionale identiteit zijn de meeste Spanjaarden geen nationalisten of patriottische en hebben weinig loyaliteit aan Spanje als een geheel.
De meeste Spanjaarden wonen in harmonie met de buitenlandse bevolking, hoewel veel buitenlanders (genaamd guiris, van het woord guirigay, betekent nonsens) gescheiden leven in toeristische 'getto's', een miljoen mijl verwijderd van het 'echte' Spanje. De Spanjaarden houden geen rekening met de jungles van de Costa del Sol, Costa Blanca, Mallorca en delen van de Canarische Eilanden, een plastic paradijs gemaakt voor en door buitenlanders, zodat toeristen kunnen bakken in de zon en dronken worden van goedkope drank.
Hoewel Spanjaarden over het algemeen niet xenofobisch zijn, zijn ze steeds meer racistisch en velen zouden graag de zigeuners, Arabieren en Noord-Afrikanen uit hun land zien vertrekken. Raar genoeg hebben ze niet veel problemen met Portugezen die meestal het mikpunt van de grappen zijn (als het niet over de Andalusiërs gaat). Het is een eer voor een buitenlander om uitgenodigd te worden bij een Spanjaard thuis, hoewel dit weinig voorkomt. Toch trouwen Spanjaarden af en toe met buitenlanders, tot groot verdriet van hun ouders.
Als Spanjaarden en buitenlanders een conflict hebben gaat het meestal om officiële zaken en eindigt vaak in confrontaties en misverstanden (weinig buitenlanders kunnen de psyche van Spanjaarden doorgronden). Spanje heeft een van de meest verstikkende (overbezetting) bureaucratie in West-Europa (nog erger dan de Fransen!). Een eventuele ontmoeting met de officiele instituten is een test voor je uithoudingsvermogen en geduld. Officiële kantoren (als je de juiste kunt vinden) zijn vaak alleen open voor een paar uur op bepaalde dagen van de week; de persoon die uw zaak behandelt is altijd afwezig, je krijgt nooit de juiste papieren (of je papieren en bestanden zijn opeens verdwenen), de regels en voorschriften veranderen altijd en wachtrijen zijn eindeloos (het is verstandig een kopie van Don Quichote mee te nemen om de tijd te verdrijven). Het is allemaal onderdeel van een samenzwering om ervoor te zorgen dat buitenlanders het niet snappen (en hopelijk meer belastingen, boetes en heffingen betalen).
Officiële inefficiëntie is ontwikkeld als beeldende kunst voor Spanje, waar zelfs het betalen van een factuur of de post (een goed voorbeeld van onkunde) een beproeving is. De Spanjaarden zijn over het algemeen totaal ongeorganiseerd en het enige voorspelbare aspect is onvoorspelbaarheid. Het komt zeer zelden voor dat er iets gepland wordt (zodra dit wel gebeurd, worden plannen meestal gewijzigd of afgeschaft op het laatste moment), omdat een van de ongeschreven 'regels' in Spanje spontaniteit is. Spanje wordt beschreven als een geavanceerd high-tech land en een bananenrepubliek, waar niets en niemand werkt.
Bijna net zo ergerlijk als de stuntelende bureaucratie is het beruchte mañana-syndroom, waar alles ´morgen´ mogelijk is - dit betekent later, veel later, enige tijd, de dag na morgen, volgende week, volgende maand, volgend jaar of nooit - maar nooit, nooit morgen (het Spaanse motto is dat alles wat kan wachten je morgen kunt doen ‘mañana'). Wanneer een werknemer zegt dat hij om 11 uur komt, vergeet dan niet om te vragen welke dag, maand en jaar hij in gedachten heeft. Werklieden (vooral loodgieters) houden zich meestal niet aan de afspraak, anders komen ze veel te laat met het verkeerde gereedschap. Spanjaarden zijn goed in dingen starten, helaas niet zo goed om dingen af te maken (vandaar de verlaten bouwplaatsen in Spanje).
De Spanjaarden hebben geen notie van tijdsdruk en hebben nooit haast, daarbij worden afspraken, data, openingstijden, tijdschema's en deadlines met minachting behandeld (soms wordt er wel eens gezegd dat het enige wat op tijd begint is een stierengevecht in Spanje). Als je een deadline hebt, vertel dan nooit wat de datum is. Het is opmerkelijk dat Spanjaarden veel minder last hebben van stress-gerelateerde ziektes dan Noord-Europeanen, terwijl Spanje als tweede op de ranglijst staat van het luidruchtigste land in de wereld, op één staat Japan.
Meer dan de helft van de inwoners van Spaanse steden hebben te maken met geluidsniveaus ver boven het limiet van 65 decibel van de Wereld Gezondheid Oganisatie. Het meeste geluid wordt veroorzaakt door het verkeer, daarbij wordt deze aangedikt door drilboren, kettingzagen, bromfietsen (meestal zonder dempers), alarmen, sirenes, radio's, televisies, feesten, vuurwerk, muzieksystemen in auto´s en huis, disco's, bars, restaurants, onophoudelijk blaffende honden, luide buren, schreeuwende kinderen en mensen die op straat zingen.
Een normaal gesprek in Spanje is tussen twee schreeuwende mensen met een paar meter afstand van elkaar (het is niet verrassend dat Spanjaarden verschrikkelijke luisteraars zijn). Spaanse steden zijn de aardse vergelijking van Dante´s hel, waar inwoners worden onderworpen aan eindeloos lawaai. Misschien is het creëren van lawaai de Spaanse manier van het loslaten van de spanning? Spanjaarden willen hun tijd niet besteden aan slapen (behalve in de middagen) wanneer ze kunnen feesten, zij snappen daarom niet waarom iemand anders wel zou slapen.
Spaanse mannen zijn wereldkampioen levensgenieters en zijn vooral geïnteresseerd in vijf dingen: seks, voetbal, eten, alcohol en gokken (niet noodzakelijkerwijs in die volgorde). De belangrijkste zorg voor een Spanjaard is om een goede tijd en levenslust te hebben. Ze hebben het kinderlijk plezier om alles eruit te halen wat erin zit. Spanjaarden zijn echte feestvierders en wanneer er geen ´fiesta´, familiefeest of gewoon een spontaan feest is om bij te wonen, dan zijn ze te vinden in een van de bars en restaurants waar ze hun hobby uitvoeren: eten en drinken.
Spanjaarden hebben een passie voor eten die grotendeels bestaat uit paella en tapas die is gedrenkt in knoflook en olijfolie. Net als de Fransen eet men alle aanstootgevende stukjes van dieren die 'beschaafde' mensen weggooien (bijvoorbeeld varkensoren en stierentestikels), maar ook wezens uit de diepe oceaan (bijv. octopus en pijlinktvis ). Ze zijn vooral dol op jonge dieren (baby speenvarken, baby lam, baby-octopus), deze worden boven het 'volwassen' eten gekozen,omdat het makkelijker in de pan past (als het niet rauw wordt gegeten, net als ham, dan wordt alles gebakken in Spanje). In tegenstelling tot de publieke opinie, de Spanjaarden zijn een natie van dierenliefhebbers: zij eten alles wat beweegt. Ze hebben echter wel een onsmakelijke gewoonte (tenminste volgens de meeste buitenlanders) om met hun eten te 'spelen' en worden vaak rennend achter hun biefstuk in een ring gezien voordat het diner start (¡Olé!).
Als men niet bezig is met eten (of gitaar spelen of flamenco dansen), dan zijn de Spanjaarden druk met seks - Spaanse mannen staan bekend om de beste minaars, hoewel hun vruchtbaarheid niet bevestigd wordt door het geboortecijfer, het is een van de laagste in de wereld. In ieder geval, de meeste veroveringen zijn dronken toeristen (die zich niet interesseren wat ze aantreffen in hun broek), zodat hun reputatie niet wordt geschaad. (Uit een recente enquête blijkt dat de gemiddelde Spanjaard slecht en zelfden de liefde bedrijft: slechts 71 keer per jaar in vergelijking met het wereldwijde gemiddelde van 109 - maar hoe weet met dit?) Hun macho-imago heeft de afgelopen dagen verdere consequenties gehad omdat vrouwen de meeste van dit soort mannen heeft verwijdert en tegenwoordig kun je deze mannen alleen nog vinden in de universiteit, kantoor, fabriek, bepaalde beroepen of de overheid, zoals in het huis of de kerk.
De meeste Spanjaarden zijn anarchisten en geven weinig om regels en voorschriften, over het algemeen doen ze wat ze willen, met name met autorijden (en parkeren), roken in openbare plaatsen, het storten van afval en het betalen van belastingen. Spanjaarden zijn zeer gepassioneerde Europeanen, ze zijn overtuigd van een verenigd Europa en de euro (maargoed zou je niet als je de peseta gebruikt). Zoals elk gevoelig persoon geeft men weinig om politici, waarbij de laatste decennia nieuwe dieptepunten zijn behaald na een golf van corruptieschandalen.
De Spanjaarden zijn gevoelig voor kritiek, met name met onderwerpen die betrekking hebben met hun geschiedenis en tradities. Wat je ook doet, vraag nooit een oude man 'wat hij deed in de Burgeroorlog' of noem nooit Franco, de Falklands of Gibraltar. Spanjaarden zijn vrij intolerant naar meningen van andere mensen; kritiek over Spanje kan alleen worden geuit door Spanjaarden (wat ook intensief wordt gedaan) en wordt niet getolereerd wanneer bijdehante buitenlanders dit doen.
Sinds de verwerping van de dictatuur in 1975 heeft Spanje resoluut de rug naar het verleden gekeerd en de toekomst omhelst. In de laatste kwart eeuw heeft het land een metamorfose ondergaan die elk facet van het leven beïnvloedt. Hoewel de meeste veranderingen positief zijn geloven nog veel mensen dat de ziel van het traditionele Spanje verloren is gegaan door de economische ontwikkeling.
De moderne Spanjaard is materialistischer gericht dan zijn voorgangers en maakt gemakkelijker inkomen dan Noord-Amerikaanse immigranten ooit hebben gedaan. Deze vooruitgang heeft echter wel gevolgen die geleid hebben tot een sterke toename van criminaliteit, drugsverslaving, alcoholisme, armoede, bedelen, en de verwoesting van ongerepte gebieden door de ontwikkeling van verharde wegen en golfbanen. Ondanks het feit dat Spanje flink geraakt is door de recessie in de jaren '90, heeft het land een sterk herstel doorgemaakt in de afgelopen jaren en heeft het een van de meest veelbelovende vooruitzichten van een EU-land.
Ondanks de problemen van het land hebben Spanjaarden een luxe levensstijl (kwaliteit van het leven) in vergelijking met andere Europese landen, daarbij gaat het in Spanje om het sociale en familie leven, niet andersom. De Spaanse samenleving is het gezin en de gemeenschap, en de Spanjaarden staan bekend om hun hechte familiebanden, hun liefde voor kinderen en zorg voor ouderen (die zelden in een verpleeghuis worden ondergebracht). Spanje heeft veel meer te bieden dan het heerlijke klimaat en de ruige schoonheid en wordt geroemd om zijn kunsten en ambachten, architectuur, mode, nachtleven, muziek, dans, gastronomie, design, sportfaciliteiten, cultuur, onderwijs, gezondheidszorg en technische specialiteiten op verschillende terreinen.
Voor pure vitaliteit en passie voor het leven kunnen Spanjaarden weinig worden vergeleken, hierdoor kan Spanje niet worden beschuldigd met ‘saai’ of ‘vervelend’. Er zijn maar enkele andere landen die zoveel rijkdom aan ervaringen voor lichaam en geest bieden (en het komt echt niet alleen uit een fles!). Maar de echte glorie van Spanje ligt in grote maten met hart en ziel in de mensen, die behoren tot de meest gezellige, gul en gastvrije in de wereld. Als u Spaans wilt leren (of een poging wilt doen) en Spaanse tradities en de manier van het leven wilt omarmen word je altijd hartelijk ontvangen door de lokale bevolking van wie de meeste je verwelkomen en helpen. Spanje is zeer verslavend, alhoewel expats soms klagen, de meerderheid zou Spanje niet willen verlaten. Simpel gezegd, Spanje is een geweldige plek om te wonen (mits je geen zaken hoeft te doen).
¡Vivan los españoles! ¡Viva España!
This article is an extract from Living and Working in Spain.
Click here to get a copy now.